Menşei Türkistan olan köpekler çoğunlukla çoban köpeği olarak kullanılan, sert iklim koşullarına dayanıklı cinslerdir. Resmi kayıtlarda ülkenin yerel ırkı Alabay’ dır.
Türkistan, Orta Asya’ da birçok farklı kültürün buluştuğu ülkedir. Bölge değişik kültürlerden etkilenmesinin yanında özel köpek ırkıyla dikkat çeker. Alabay Türkmen Çoban Köpeklerinin anavatanıdır. Sert iklim şartlarına dirençli hayvanların koruma içgüdüleri yüksektir. Tarih boyuncu ülkede yetiştirilen resmi kayıtlarda yer alan Alabay’ dır. Irkın soyunun M.Ö 3. bin yıl geriye gitti belirtilir. Ülkenin bilinen en eski yerli türü olarak oldukça popülerdir.
Türkistan Köpeklerinin Tarihi
Menşei Türkistan olan köpekler sıralamasındaki tek isim belirttiğimiz gibi Alabay Alabai’ dir. Tarihin en eski ırklarından biridir. Zorlu hava ila arazi şartlarına dirençli güçlü hayvanlardır. Atalarının M.Ö 3.000 yıl önce de yaşadığına inanılır. Bugün Türkistan’ ın
Central Asian Shepherd, Mid- Asian Shepherd, Central Asian Ovtcharka vb. isimlere sahiptir. Bu ırkın soyunun Tibet Masif’ lerine dayandığı kanısı vardır. İnsanların müdahalesi olmadan, kendiliğinden oluşan türün tarihi kökenleri hakkında net bilgilere ulaşmanın imkansızlığı belirtilmektedir.
Akbaş, Kangal ve Orta Asya’ ya özgü diğer köpeklerin ataları oldukları düşünülür. Bekçilik, çobanlık görevlerinde başarılı köpekler aynı zamanda dövüştürülmüşlerdir. Günümüzde hala çoban köpeği olarak kullanılan ırklar için 2021 yılında Türkmen Alabay’ ın Ulusal Bayramı kutlandı.
Aynı tarihte ilk güzellik yarışması organize edildi. Yılın Cesur Türkmen Alabay isimli yarışma ülkede büyük ilgi gördü. Her yıl Nisan ayının son Pazar gününde Alabay bayramı kutlamalarıyla birlikte yarışmada düzenlenir.
Bugün Özbekistan, Kırgızistan ile Rusya’ da Türkmen Çoban Köpekleri yoğun ilgi görmektedir. Ülkenin köpekleri büyük/ dev ırklar arasındadır. Atletik yapıları, kaslı vücutları, tün bedenlerini kaplayan kürkleri bulunur.
Bozkırın sert ikliminde rahatlıkla yaşarlar. Sahiplerine ve ailelerine bağlıdırlar. Bekçilik görevinde kullanıldıklarından sürülerini koruma adına savaşırlar. Ne karakterleri ne de fiziki özellikleri apartmanda yaşama uygun değildir. Geniş arazilerle çevrili çiftlik evlerinde beslenebilirler.
Türkistan Köpek Irkı Özellikleri
Menşei Türkistan olan köpekler listesi çok kabarık değildir. Günümüzde bu ülkeye ait tek cins Alabay gösterilmektedir. Bundan başka özel köpek ırkı bulunmuyor.
Dolayısıyla bölgenin köpeklerinin özelliklerinden söz ederken Alabay’ lar anlatılıyor. Türün özellikleri şunlardır;
- Karakteri: Kendinden emin, zeki cinstir. Cesur aynı zamanda özgür ruhludur. Ailelerini koruma dürtüleri yüksektir. Yaşamları boyunca sahipleri tarafından gözetilmelidirler. İlk kez köpek sahiplenecek bireylere uygun değildir. İyi dost olan ırkın yüksek çalışma kapasitesi vardır.
- Fiziki Nitelikleri: Vücutları kaslı, iri kemikli, kuvvetli yapıdadır. Ortalama ebatların üzerindeki boyutlarıyla devasa görünümdedirler. Kulakları kısa, bacakları orta açıya tamamlanmış ağır kemiklidir. Gözleri badem şeklinde, orta boyutta kahverengi veya ela tonlarındadır. Orta uzunlukta kuyrukları bulunur.
- Kürk Yapısı: Kalın, sık, çift katmanlı uzun yahut kısa tüylüdür. Bu sayede yaşadıkları bölgenin ikliminden fazla etkilenmezler. Bakımları zor değildir, haftalık tarama yeterli gelir.
- Rengi: Kaplan desenli, alacalı, siyah, gri, beyaz, rust renkli tüyleri vardır. Genelde yüz bölgeleri lekelidir ama beyaz köpeklerin yüzleri de lekesizdir.
Bunlar aslında Alabay’ ın özellikleridir. Fakat başka menşei Türkistan olan köpekler olmadığından genel nitelikler olarak görülürler. Ülkede yaşayan tüm ırklar hemen hemen aynı özellikleri taşımaktadır. Bozkır şartlarına uyum sağlamış köpeklerin vücutları kaslıdır.
Arazi koşulları bacaklarını güçlendirmiştir. Sürülerini kurtlarından koruma adına savaşırlar. Çevre ülkelerde de beslenmektedirler. Rusya’ da Kurt Boğan lakabıyla tanınan akrabaları bulunmaktadır. Fakat Türkistan’ ın tek özgün köpeği Alabay’ dır.
Menşei Türkistan Olan Köpekler; Bakım
Menşei Türkistan olan köpekler dairede yaşamaya uygun değildir. Enerjik doğaları düzenli egzersiz gerektirmektedir. Mutlu ve sağlıklı olmaları için hareket etmeleri şarttır. Çobanlıkta kullanılan hayvanlar geniş arazilere ihtiyaç duymaktadır.
Hala ülkelerinde süreleri koruma görevindedirler. Çobanlarla beraber dolaşan bu köpeklerin egzersiz ihtiyaçları kendiliğinden karşılanır. Beslenmelerine özen gösterilmelidir. Enerjilerine uygun kaliteli mamalar kullanılmalıdır.
Beslenme alışkanlıklarına hitap eden sağlıklarını bozmayacak kalitede yiyecek verilir. Günlük ihtiyaçları içinde yakınlarında temiz su kapları bulundurulmalıdır. Huzurlu yaşamları eğitimlerine bağlıdır.
Erken yaşta eğitilmeleri mutlu hayat sürmelerini sağlayan en önemli faktördür. Kötü alışkanlıklardan uzak iyi karakterde olmalarını sağlayan yegane etkendir. Doğalarında dominantlık olduğundan otoriter birisi tarafından eğitilmeleri gerekiyor.
Böylece çevrelerindeki insanlara ve sahiplerine saygı duyarlar. Ayrıca yabancılara karşı biraz daha toleranslı olurlar. Bakımında sağlığına dikkat edilmelidir.
Düzenli veteriner kontrolleri yaptırılmalıdır. Yavruluk döneminden itibaren aşıları takip edilmelidir. Sağlık karneleri oluşturularak belirli aralıklarla rutin muayeneleri yaptırılmalıdır. Tırnak, tüy, pati, banyo temizliği bakımlarına dahil edilmelidir.
Uzun tırnaklar, köpeğinize rahatsızlık verir. Arazide gezerken tırnak kendiliğinden törpülenir. Ancak kendi kendine törpülenme olmazsa kan damarlarına dikkat ederek kısaltmanız gerekir. Ayrıca kırılan tırnaklar düzeltilmelidir.
Köpeğinizin patilerine dolan taşlar varsa temizlemelisiniz. Kürkü de kontrol edilmelidir. Dikenler yahut yapışan parazitler temizlenmelidir. Bütün bu işlemler köpek sahiplerinin sorumluluğundadır.
Türkistan Köpeklerinde Eğitim Süreci
Menşei Türkistan olan köpekler hızlı öğrenen, zeki, çok yönlü, eğitilmesi kolay ırklardandır. Doğru eğitimle harika ev arkadaşı, koruma köpeğine dönüşürler. Bağımsız kişilikleri işinizi biraz zorlaştırsa bile sabırla en iyi dostunuzu eğitebilirsiniz.
Eğitimdeki davranışınız onun güvenini pekiştirir. Kızmadan, bağırmadan otoriter eğitimciler tarafından eğitilmelidirler. Eğitilmedikleri sürece olumsuz hareketler geliştiren, uyumsuz cinstir.
Bekçi görevindeki menşei Türkistan olan köpekler tepkilerini havlayarak ortaya koyar. Tehlike anında uyarı amacıyla yüksek sesle havlarlar. Heyecanlandığında, yeni şeyler keşfettiklerinde bu şekilde tepki verirler. Bekçi köpeği olarak eğitilmeleri nedeniyle havlamaları normaldir.
Genelde aşırı olmaması adına eğitilmelidirler. Huzurlu ve mutlu olmaları ömürlerini uzatır. Ortalama 14 yıl yaşayan koruyucular, iyi bakıldıklarında çok daha uzun seneler sizinle kalır.
Köpek eğitimi konusunda tecrübeli kişilerle çalışılmalıdır. Yanlış yöntemler ila kötü niyetli kişilerin elinde son derece tehlikeli silahlardır. Orta Asya’ nın zorlu şartlarında hayatta kalmaları zekalarının kanıtıdır. Bu yüzden doğru şekilde eğitilerek daha mutlu yaşamaları sağlanır.
Devasa boyutları nedeniyle kapalı alanlarda yaşamaktan hoşlanmazlar. Çiftlik evleri onlar için daha ideal konfor alanlarıdır. Bakımları ila eğitimleri kadar sağlıkları düşünülmelidir. Öncelikle sahiplenirken sağlık karnelerinin talebi önemlidir.
Türkistan Köpeklerinin Sağlığı
Bozkırın köpekleri genellikle sağlıklıdır. Fakat belirli hastalıklara eğilimleri vardır. Yatkın oldukları sağlık sorunları hakkında bilgi toplanmalıdır. Böylece hastalık semptomları bilerek gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.
Erken teşhis için dostunuzu düzenli veteriner kontrollerine götürmelisiniz. Diş sorunları yaşayabilirler, ev yapımı yiyeceklerle beslenebildiklerinden düzenli ağız bakımları yapılmalıdır. Tartar ila plak oluşumunu engelleyen beslenme düzeni geliştirilmelidir. Bu hayvanlara diş yapısına zarar vermeyecek oyuncaklar verilmelidir. Kemik formundaki oyuncaklar veya gerçek kemiklerle dişlerinin temizlenmesi sağlanabilir. Üstelik sağlık kontrollerinde diş bakımları da yapılmaktadır.
Menşei Türkistan olan köpekler eklem sorunları yaşarlar. En yaygını tüm ırklarda görülebilen kalça yahut dirsek displazisi’ dir. Bazen hiç belirti vermeyen hastalık bazen de şiddetli ağrılarla ortaya çıkar. Doğru tedavi, kaliteli bakımla hayat standartları yükseltilebilir.
Irkta kulak enfeksiyonları yaygındır. Enfeksiyon olan köpeğiniz devamlı başını sallar, kafasını herhangi bir zemine sert şekilde sürter. Haftalık bakımını yaparken kulağına dokunmanıza izin vermez. Sürekli kulaklarını kaşımaya başlar.
Bunlar rahatsızlığın belirtileridir, içlerinden birini fark ettiğinizde veterinere gitmeniz gerekir. İltihap kurutucu damlalar işe yarayabilir. Veterineriniz muayene sonrasından uygun tedaviyi uygular.
Yorum (Yok)