Menşei Tibet olan köpekler büyük ve küçük ırklardan oluşur. Her biri farklı karakter özellikleriyle dikkat çeken, eğitildiklerinde muhteşem evcil hayvanlardır.
Dünyanın çatısı unvanına sahip Tibet, Doğu Türkistan Uygur Özerk Bölgesinden sonra iki büyük bölgedir. Yaşayışları, yeme kültürleri, tarihleri yanında ülkeye özel köpek ırklarıyla dikkat çeker. Ülkenin özgün cinslerinin bakımları özeldir. Sosyalleşmeleri yoğun şekilde yapılmalı, sıkı eğitim verilmelidir. Eğitilmedikleri takdirde yıkıcı olabilirler. Koruma iç güdüleri yüksek ırk, Antik çağlarda manastırları korumuşlardır. Tarihte farklı görevlerde kullanılan köpekler, günümüzde harika ev arkadaşlarına dönüşmüşlerdir.
Tibet Kökenli Köpeklerin Tarihi
Menşei Tibet olan köpekler arasında Lhasa Apso, Tibetan Spaniel, Tibetan Terrier gibi ırklar en popüler Tibet kökenli köpeklerdir. Bunların tarihleri antik çağlara kadar uzanmaktadır. Hepsinin kişisel nitelikleri, ebatları, tarihleri birbirinden başkadır. Haklarından daha fazla bilgi verelim.
Lhasa Apso
Irkın tarihi, kesin olarak bilinmez. 4.000 yıl önce Tibet’in kutsal Lhasa şehrindeki Dalai Lama’ da yetiştirilmiştir. Lhasa Apso, ülkesinde aslan gibi havlayan bekçi köpek olarak tanınır. Tarihi boyunca pek çok inançtan insana yoldaşlık etmiştir.
Kayıtlardaki ilk tarih M.Ö 800 yılıdır, Lamaların ölümünden sonra bu ırkın bedeninde hayat bulduğuna inanılır. Şans getirdiği düşünülen köpekleri sahiplenme eskiden mümkün değildi.
Reenkarnasyon inancı nedeniyle ülke dışına çıkarılamazlardı. Sadece Dalai Lama hediye ederse Tibet’ ten çıkmalarına izin verilirdi. Dağlardaki kurt türlerinden türediğine dair işaretler vardır.
Tibetan Spaniel
Budist inanışlarıyla iç içe bir geçmişe sahiptir. Pekingese ila Japon Köpeği cinsleriyle ortak atalardan geldikleri düşünülmektedir. Kurtlar ile insanların manastıra yaklaştıklarını görüp havladıklarından dolayı iyi bekçi köpeği kabul edilirler.
Ülkeden ilk çıkışı, 19.yüzyılda İngiliz McLaren Morriss tarafından İngiltere’ ye götürülmesiyle olmuştur. İngiltere’ ye götürülen köpeklerin tamamına yakını İkinci Dünya Savaşı‘nda yok oldu.
Tibetan Terrier
Menşei Tibet olan köpekler içindeki Tibetan Terrier, Tibet manastırlarında rahiplerle 2.000 senedir yaşayan bekçi köpekleri, iyi şans tılsımlarıdır. 1922′ de ilk Tibet Terrieri’ ni Dr. Agnes Greig İngiltere’ ye götürmüştür. Öteki adı, Tsang Apso olan ırk doktora tedavi ettiği hastası tarafından hediye edilmişti. Bu köpeklerin satın alınma gibi yollarla sahiplenilmesine izin verilmemiştir. Yüzyıllardır en iyi şekilde korunmuşlardır. Her zaman din adamlarının yanında olmuş, kutsal sayılmışlardır.
Tibetan Kyi Apso
Himayala ila Tibet menşeili çiftlik hayvanları koruyucusu orta veya büyük boyutlarda köpektir. Ender, tarihi kara ırkları arasında bulunur. Kailash Dağı çevresindeki Tibet Platosu evlerdir. Sakallı Tibet Mastiff, Baan Gaddi, Tibet Collie isimleriyle bilinir. Köpek kulübesi kulüpleri tanımamaktadır. Tibet’ in bilenen antik ırklarındandır.
Tibetan Mastiff
Aslana benzer yeleleri bulunan, anavatanın Tibet olduğu düşünülen iri köpektir. Dünyanın en pahalı köpek ırkı olarak ünlenmiştir. Kuvvetli, dayanıklı büyük cinslerdendir. Yerel kabileler, sürülerini ve kendilerini leoparlardan korumaları amacıyla yetiştirmişlerdir. Mastiff adı, büyüklüğü yüzünden takılmıştır.
Tibet Köpek Irklarının Özellikleri
Menşei Tibet olan köpekler listesinde farklı ebatlarda, mizaçları başka türler vardır. Bunların ortak özellikleri şunlardır;
- Bağımsız, inatçı, aileye karşı şefkatlidirler ve hepsi tarihlerinde kutsal kabul edilmişlerdir.
- Yabancılara şüpheci yaklaşırlar, sıkı sosyalizasyon eğitimi almaları gerekmektedir.
- Yaşamları sürecince çevrelerine uyumlu olmaları, diğer evcil hayvanlarla anlaşmaları için eğitim şarttır.
- Bölgesellik, aşırı koruma, ısırma gibi olumsuz davranışlar geliştirebilirler.
- Dikkatli olmaları, koyun- sığır- keçi sürülerinin korunmasında ustalaşmalarını sağlar.
Menşei Tibet olan köpekler arasındaki bazı ırklar küçüktür. Bunları dairede besleyebilirsiniz ama öncesinde eğitmelisiniz. Arkadaş köpekler, yürüyüşlerinizde size eşlik etmekten mutlu olurlar. Egzersizleri aksatılmadığı sürece sorun çıkarmazlar.
Bekçi köpekleri şeklinde kullanıldıklarından dolayı aşırı ses çıkarırlar. Apartmanda yaşıyorsanız havlamama, itaat ve diğer eğitimleri vermelisiniz. Zeki aynı zamanda inatçı olmalarıyla nedeniyle eğitimlerde zorlayabilirler.
Menşei Tibet Olan Köpekler; Bakımı
Köpeklerde tıpkı biz insanlar gibi değişik özelliklere ve ihtiyaçlara sahip canlılardır. Hepsinin bakımları birbirinden başka detaylar içerir. Ancak hepsinde ortak noktalar bulunmaktadır. Genel olarak Tibet köpeklerinin bakımında beslenme, tırnak, tüy, banyo rutinleri yer alır.
Beslenme, köpeğinizin boyutundan yaşına kadar çeşitli etkenlere bağlıdır. Günlük öğünlerinin buna göre ayarlamanız gerekir. Örneğin: Tibet Spaniel, yaş yahut kuru mamalarla beslenmelidir. Sağlık durumuna, mide hassasiyetine, yaşına uyan besleyiciliği yüksek mama tercih etmelisiniz.
Sevimli dostunuzun damak tadına hitap eden mamalar almalısınız. Aşırıya kaçmadan belirli ölçeklerle yiyeceklerini vermelisiniz. Ayrıca tüm canlılar için hayati önemi olan suyu unutmamalısınız. Köpeğinizin görebileceği bir yerde temiz su kapları bulundurmalısınız.
Menşei Tibet olan köpekler hakkında bilgi edinmeden onlarla yaşayamazsınız. Önceliğiniz ev arkadaşınızı tanıma olmalıdır. Tüy bakımını, diş fırçalamayı, onunla oyun oynamayı sevmelisiniz. Çocuğunuzla ilgilenir gibi davranmalısınız. Kısaca size bağımlı bir canlının tüm sorumluluğunu üstlenmelisiniz.
Tibet köpeklerinde tüy bakımı zorlamaz. Haftada 1- 2 defa fırçalamanız yeterlidir. Böylece tüylerin dolaşmasını önler, ölü tüylerin evinizin her yerine dökülmesini engellersiniz. Günlük egzersiz yaptırmalısınız. Enerjilerini atmaları için düzenli oyun etkinlikleri organize etmelisiniz. Parkta 30 dakika oynamanız mutlu olmasını sağlar.
Tibet Köpeklerinin Eğitimi
Menşei Tibet olan köpekler zeka seviyeleri farklıdır. Dolayısıyla öğrenme hızları ila algı kapasiteleri değişiktir. Eğitimlerinde bu duruma dikkat edilmesi gerekir. Zekasına ek kişiliği dikkate alınmalıdır. İnatçı doğaya sahip köpekler daha zor eğitilir.
Köpeğinizi yavruyken eğitmelisiniz ancak evinize aldığını zamanda eğitime başlamalısınız. Düzgün eğitim verilmezse ısırma, eşyaları tırmalama vb. davranış bozuklukları geliştirirler.
Gel, otur, bekle, git, hayır, yat, evet gibi temel komutları öğretmelisiniz. Tek başınıza yapamazsanız profesyonel yardım alabilirsiniz. Köpek eğitmenliği yapan, deneyimli kişilerden destek alırsınız. Eğitmenin tecrübesi önemlidir çünkü bu ırklar yanlış eğitildiklerinde yıkıcı olurlar.
Bütün Tibet kökenli cinslerde pozitif teknikler kullanılmalıdır. Öğrenilen komutlarda ödül verilebilir. Ödülün yiyecek olması gerekmez. Köpeğinizin hoşuna giden herhangi bir şeyi hediye edebilirsiniz. Örneğin, sizi dinlediğinde başını okşayabilirsiniz.
Tüylü dostlarımızın eğitimleri, evde düzeni sağlamaktadır. Tuvalet, temel itaat, havlamama benzeri eğitimler devamlı tekrarlanmalıdır. Eğitimlerin temel kurallarından biri, hayvana iyi davranmadır. Onları kızdıracak davranışlardan uzak durulması gerekir. Yanlış yaptığında bağırmanız sinirlenmesine sebebiyet verir.
Büyük köpeklerin eğitimleri daha dikkatli olmayı gerektirir. Saldırganlık seviyelerine bakarak eğitim programı oluşturulmalıdır. Arkadaşınızda ısırma veya çevresine saldırma eğilimi varsa uzman yardımı almanız şarttır.
Tibet Kökenli Köpeklerde Sağlık Sorunları
Menşei Tibet olan köpekler oldukça sağlık ırklardandır. Ama diğer köpekler gibi bazı hastalıklara yatkındırlar. Lhasa Apso’ nun yatkın olduğu sağlık sorunları içinde Cherry eye vardır. Gözde anormal sıvı artılı ila kızarıklık belirtileri gösterir.
Erken tanıda tedavi, cerrahi müdahale olmadan yapılır. İlaç veya masaj tedavisiyle iyileşme gerçekleşir. Tedavisi geciktirilirse ameliyat gerekir, ameliyat ardından hastalığın tekrarlama ihtimali mevcuttur.
Bazılarında kalıtsal kalça displazisi riski vardır. Kalça çıkığı, eklemlerdeki anormal gelişimdir. Uyluk kemiğinin kalçaya tam oturmaması yüzünden ortaya çıkar. Çoğunlukla erken yaşlarda belirti vermez. İlerleyen yaşlarda aksama, ağrı benzeri semptomlarla fark edilir.
Patella Luksasyonu, küçük Tibet cinslerinde görülen sağlık sorunudur. Diz kapağında kayma, uyluk kemiği- diz kapağı- kaval kemiği sıralamasındaki tuhaflıktan kaynaklanır. Çok geç olmadan anlaşılmayan hastalıklardandır. Köpeğinizin bacağının eğri görünmesinin nedenidir.
Söz konusu hastalıkların erken tanısı, düzenli veteriner kontrolleriyle mümkündür. Belirli aralıklarla yaptırdığınız taramalarda görülür. Ayrıca veteriner ziyaretlerinde köpeğinizin aşıları da tamamlanır.
Yorum (Yok)