Genç hastalığı oluşumuna sebep olan faktör köpek distemper virüsüdür. Söz konusu hastalığın oluşumu uzman veteriner hekim tarafından verilen aşı takvimine uyulması ile önlenebilir.
Genç hastalığı dışında pek çok hastalık ishal ve kusmaya neden olabilir veya solunum sistemini etkileyebilir ya da nörolojik belirtilerin ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir ancak genç hastalığını diğer hastalıklardan ayıran en önemli detay solunum sistemini, gastrointestinal sistemi (GI) ve sinir sistemini aynı anda etkileyebilen nadir rahatsızlardan biri olmasıdır.
Pek çok hastalık gibi genç hastalığının da tanısı uzman veteriner hekim tarafından yapılan klinik muayene ve laboratuvar testleri yoluyla teşhis edilir. Ne yazık ki genç hastalığının tam bir tedavisi yoktur. Tedavi tipik olarak destekleyici bakım ve ikincil enfeksiyonları önleme çabalarından oluşur; kusma, ishal, nörolojik semptomları kontrol altına altmak; vücudun kaybettiği sıvıların geri verilmesi gibi süreçleri içerir. Yavru köpeklerde genç hastalığı görülmesi durumunda hastalığın yayılmasını engellemek adına enfekte olmuş köpeğin izolasyonuna gereken önemin gösterilmesi oldukça önemlidir.
Genç hastalığına yakalanmış olan yavru köpek bu durum sonucunda köpek yaşamına devam edebilir ancak genellikle ömür boyu yaşam kalitesinde düşüşe sebep olabilecek sinir sistemi sorunları geliştirebilir. Yetişkin köpeklerin genç hastalığı enfeksiyonundan kurtulma olasılığı yavru köpeklerden daha fazladır. Viral hastalıklara daha duyarlı olmaları sebebiyle yavru köpeklerde genç hastalığı, yetişkin köpeklerde genç hastalığına kıyasla daha ölümcül olabilir. Söz konusu hastalık bazı durumlarda tıbbi destekle dahi çok ağrılı ve tedavisi zor olan uzun süreli nöbetlere ve kronik şiddetli pnömoniye neden olabilir.
Her yaştan köpekte genç hastalığını önlemek istiyorsanız uygun aşı olan DHPP (distemper, adenovirus-2, parainfluenza ve parvovirus aşısı) gereken zamanda aksatılmadan yaptırılmalıdır çünkü bu oldukça ciddi ve istenmeyen sonuçlara sebebiyet verebilecek hastalıktan korunmanın tek yolu aşıdır. Aşı doğası gereği bağışıklık sistemini hafifçe uyaran bir uygulamadır. Pek çok köpek aşıdan sonra hiçbir yan etki göstermez ancak köpeklerde distemper aşısının olası bazı yan etkileri vardır.
Köpeklerde distemper aşısının olası yan etkileri
- Ağrı
- Ateş (Hafif de olabilir)
- Yüzde şişme
- Kusma
- İshal
- İştahsızlık
- Ateş
Yan etkileri gözlemlemeniz durumunda veterinerinize danışmanızı tavsiye edilir.
Yavru Köpeklerde Genç Hastalığı Belirtileri
Hastalık genellikle sarı renkten yeşile renge değişen göz akıntısı olarak ortaya çıkar ve bu belirtiyi takiben:
- Burun akıntısı
- Öksürme
- Depresyon
- Kusma
- Normalde tüketildiğinden daha az yemek yemek
Genç hastalığından kaynaklanabilecek belirtiler bazı köpeklerde sadece göz ve burun akıntısı ile birlikte hafif bir soğuk algınlığı gibi görülürken bazılarında titreme, yutmada güçlük veya kısmi nöbetlere sebebiyet verir.
Enfekte olmuş köpekte genç hastalığı ilerledikçe aşağıdaki belirtilerle karşılaşılması mümkündür.
- Kronik genelleştirilmiş titreme
- Nöbetler
- Kas seğirmesi
- Felç veya kısmi felç
- İstemsiz olarak gerçekleşen göz hareketleri
- Zatürre
- Burunda kabuklanma
- Pati yastıklarında kabuklanma
- Şiddetli kusma
- Şiddetli ishal
- Dehidrasyon (Sıvı kaybı)
- Ölüm
Yavru Köpeklerde Genç Hastalığı Tedavisi
Yavru köpeklerde genç hastalığı tedavi sürecinde köpeğinizi hastaneye yatırmanız gerektiyse diğer tüm hayvanlardan izole bir şekilde tedavi görmelidir. Genç hastalığı tedavisi köpeğin gösterdiği semptomlara bağlı olarak değişebilmekle birlikte, günümüzde en yaygın olarak kullanılan 3 tedavi türü aşağıda açıklanmıştır.
Şiddetli pnömoni için solunum desteği: Hastalık birçok köpekte nefes alma güçlükleri, solunum sırasında ağrı ve kronik öksürük gibi belirtilere sebebiyet verir. Kontrol altına alınmadığında bu semptomların bazıları hayati riskler oluşturabilir ve oksijen tedavisi, antiviral ilaçlar, antibiyotikler gerekebilir.
Dehidrasyona neden olabilecek şiddetli ishal ve kusma için gastrointestinal destek: Genç hastalığı bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olarak ikincil bakteriyel enfeksiyonlara, septisemiye, yaygın damar içi pıhtılaşmasına ve bazı durumlarda ne yazık ki ölüme sebebiyet verebilir. Bu sebepler dolayısıyla genç hastalığı yaşayan çoğu yavru köpeğe intravenöz sıvı (dehidrasyonu önlemek amacıyla) tedavisi uygulanır. Ek olarak kusma önleyici ilaçlar, antibiyotikler, probiyotikler, intravenöz beslenme desteği ve gastrointestinal koruyucular gerekir.
Kronik nöbetler için nörolojik destek: Yavru köpekler söz konusu olduğunda genç hastalığında söz konusu olan nöbetler birkaç dakika sürebilir bu da geri dönüşü olmayan kalıcı beyin hasarına hatta bazı durumlarda maalesef ölüme neden olabilir. (Bu durum ergin köpeklerde de olabilir ancak yavrularda daha yaygındır.) Nörolojik semptom gösteren bu tipte vakaların anti- nöbet ilaçları kullanmaları gerekmekle birlikte hastaneye yatırılmaları ve müşahede altında tutulmaları gerekir.
Yavru Köpeklerde Genç Hastalığı Nasıl Geçer?
Genç hastalığı tıpkı ergin köpeklerde olduğu gibi yavru köpeklerde de esas olarak solunum esnasında ortaya çıkan salgılar sayesinde bulaşır. Bir köpeğin hapşırması, solunum partiküllerini neredeyse 8 metreye kadar yayabilir ve bu da hastalığın yayılmasını arttırır.
Genç hastalığı köpeğinizin şahsi eşyaları olan yeme kapları, su kapları ve oyuncaklarından da yayılabilir. Köpekler arasında yaygın olan bu hastalıktık enfekte olunması durumunda yaban hayatına ait hayvanlar örneğin; tilkiler, kurtlar, rakunlar, çakallar, kokarcalar arasında ve tarafından da yayılabilir. Genç hastalığı veya literatürde yer alan adıyla distemperin köpeklerden insanlara bulaşabileceğine dair ampirik bir bulgu yoktur ancak tekrar belirtmek gerekir ki distemper bazı yaban hayvanlarının teması ile yayılabilir. Gelincikler distemper virüsüne yakalanmak konusunda yüksek risk taşırlar bu sebeple köpek veya köpeklerle birlikte yaşam sürüyor, yakınında barındırılıyorsa gelincikler de distempere karşı aşılanmalıdır. Hastalık yaş grubu fark etmeksizin her cins köpekte 6 aya kadar bulaşıcı olmaya devam edebilir bu sebeple izolasyon zordur.
Virüsü aktif olarak saçmakta olan köpeklerin çoğu nörolojik, solunum ve gastrointestinal sisteme dair klinik belirtiler sergiler fakat köpeğin virüsü 6 aya kadar aktif olarak yaymaya devam etmiş olsa da hiçbir klinik belirti göstermeme ihtimali de mevcuttur.
Yavru Köpeklerde Genç Hastalığı Öldürür mü?
Genç hastalığı genellikle her yaştan köpeğin solunum, gastrointestinal (GI) ve sinir sistemini etkileyen oldukça bulaşıcı ve ne yazık ki genellikle ölümcül sonuçlara yol açabilen bir hastalıktır.
Yavru Köpeklerde Genç Hastalığı Hangi Irklarda Görülür?
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki genç hastalığı yavru köpeklerde, ergin köpeklere kıyasla daha çok görülür diye bir gerçek yoktur. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi yavru köpeklerde genç hastalığı, yetişkin köpeklerde genç hastalığından daha ölümcül olabilir ve bunun sebebi de yavru köpeklerin viral hastalıklara olan yatkınlığıdır. Uzman veteriner tarafından uygulan DHPP (distemper, adenovirus-2, parainfluenza ve parvovirus aşısı) aşısını tamamlamamış olan her köpek risk altındadır.
Hayvan barınakları, kurtarma ve evcil hayvan dükkanları gibi küçük dostlarımızın için yaşamın stresli olabileceği yerlerden veya herhangi bir yerden sahiplenilen yavruların özellikle 4 aylıktan küçük olanların hastalığa yakalanma olasılıkları daha yüksektir bunun sebebi anne sütünden de mahrum olan bu yavruların ek olarak aşılarını da tam tamamlamamış olmalarıdır.
Genç hastalığının hangi ırklarda daha ağırlıklı olarak görüldüğü sorusuna spesifik bir yanıt vermek pek mümkün değildir çünkü daha önce de belirtildiği gibi aşıları tamamlanmamış tüm Köpek Cinsleri risk altındadır. Ek olarak her cins ve ırktan köpekte görülebilen bu hastalık ırksal bir yatkınlıkla alakası olmaksızın, yukarıda belirtilen sebeplerden dolayı 4 aylıktan küçük yavrularda kendini daha kolay ve yaygın olarak gösterebilmektedir.
